Những ngày qua, BVĐK Tâm Anh TP.HCM tiếp nhận liên tiếp nhiều người trẻ đột quỵ kèm đường huyết tăng cao. Thế nhưng, người bệnh không biết bị tiểu đường trước đó.
Bỏ lỡ dấu hiệu “kiến bu nước tiểu”
Hơn 3 tháng nay, anh N.Q.T. (37 tuổi, Quận 5) thỉnh thoảng thấy kiến bu vào nước tiểu nhưng không quan tâm vì nghĩ thường xuyên tập thể dục với cường độ ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút sẽ không bị đái tháo đường.
Tối 27/6, anh ngồi xem tivi và uống trà sữa, ăn bánh ngọt với gia đình. Lần này, anh đi tiểu thì kiến bu nhiều hơn và chân phải bị tê. Tỉnh dậy vào sáng hôm sau, anh khó cử động, nửa người bên phải trở nên yếu và tê. Ngay lập tức, anh gọi người nhà đưa đến BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Đang trong ca trực, bác sĩ CKI Hồ Ngọc Bảo, khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM nhận thấy người bệnh yếu nửa người bên phải kèm tê tay chân nên nghĩ nhiều đến đột quỵ. Kết quả chụp chiếu phim ghi nhận, bệnh nhân bị đột quỵ nên được các bác sĩ khoa Nội Thần kinh cấp cứu khẩn trương. Đồng thời, chỉ số xét nghiệm máu HbA1c đến 10.95 % (cao gần gấp đôi người bình thường – dưới 5.7%). Các bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường nhanh chóng điều trị đưa đường huyết về mức ổn định.
Cầm kết quả xét nghiệm bị tiểu đường trên tay, anh T. không khỏi ngạc nhiên vì thường xuyên tập thể dục vẫn bị tiểu đường. Anh cho biết cha của mình cũng bị tiểu đường tuýp 2 và từng nhiễm toan ceton do kiểm soát đường huyết kém. Anh là người trực tiếp chăm sóc cha và có tìm hiểu về bệnh tiểu đường nhưng cũng không thoát khỏi bệnh.
Một trường hợp tương tự được đưa vào cấp cứu là anh V.L.V. (47 tuổi, huyện Bình Chánh, TP.HCM). Bác sĩ CKI Nguyễn Hoàng Khương, khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết người bệnh bị tiểu đường nhưng không hay biết, thỉnh thoảng kiến bu vào nước tiểu. Sáng 24/6, anh V. bị tê yếu chân trái nhưng không đến bệnh viện điều trị sớm. Đến tối cùng ngày, anh liệt mặt, yếu nửa người bên trái. Kết quả chẩn đoán tại khoa Cấp cứu cho thấy anh V. bị đột quỵ, tiểu đường tuýp 2 với chỉ số đường trong máu tăng cao 201.6 mg/dL (người bình thường dao động từ 70 – 100 mg/dL), chỉ số HbA1c lên 7.84%. Người bệnh ngay lập tức được các bác sĩ khoa Nội Thần kinh và Nội tiết – Đái tháo đường phối hợp điều trị.
Bác sĩ CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết cả hai bệnh nhân đều được điều trị khắc phục tình trạng đột quỵ não, giúp hồi phục sớm. Bệnh nhân được tiêm insulin dưới da đưa đường huyết về mức phù hợp ở bệnh nhân bị đột quỵ từ 140 – 180 mg/dL. Trước khi xuất viện, người bệnh được bác sĩ kê thuốc trị tiểu đường, thần kinh và hướng dẫn chế độ ăn cũng như chế độ vận động phù hợp giúp phục hồi và ổn định cuộc sống.
Bác sĩ Thùy Ngân cảnh báo hiện tượng nước tiểu bị kiến bu có thể mắc bệnh tiểu đường hoặc có khi là bệnh khác như nhiễm khuẩn tiết niệu, tiểu máu hoặc tiểu đạm… Bởi vì khi đường huyết của cơ thể cao hơn khả năng tái hấp thu của thận (lớn hơn hoặc bằng 180mg%), đường đã vượt ngưỡng sẽ thải qua nước tiểu, vậy trong nước tiểu có đường sẽ thu hút kiến. Điều này cho thấy bệnh nhân đã bị tiểu đường không được phát hiện hoặc không kiểm soát tốt đường huyết dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như trên. Tuy nhiên có những trường hợp trong nước tiểu có đường nhưng đường huyết vẫn bình thường, do đó người bệnh nên đến bệnh viện khám và xét nghiệm đường máu để để xác định có bị bệnh đái tháo đường hay không, để điều trị hoặc theo dõi.
Tiểu đường tăng nguy cơ đột quỵ não từ 150% – 400%
BSCKII Trần Thùy Ngân chia sẻ bệnh tiểu đường nếu không kiểm soát tốt đường huyết sẽ gây nhiều biến chứng như bệnh võng mạc, bệnh thận mãn tính, cắt cụt chi và là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh lý tim mạch và đột quỵ. Bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến các mạch máu tại nhiều vị trí khác nhau là do lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian dài thúc đẩy quá trình tích tụ chất béo trong động mạch, hình thành các mảng xơ vữa dẫn đến hình thành cục máu đông hoặc tắc nghẽn động mạch gây tổn thương mạch máu nhỏ, mạch máu lớn. Khi hệ thống mạch máu bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến chức năng của thần kinh, mắt, thận, tim, não… Nhìn chung, người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ đột quỵ cao hơn 2 -4 lần so với người bình thường, nguy cơ đột quỵ cao hơn ở những người trẻ mắc bệnh tiểu đường. Những bệnh nhân đột quỵ có mức đường huyết không kiểm soát tốt có tỷ lệ tử vong cao và biến chứng sau đột quỵ nặng hơn.
Các biến chứng mạch máu não làm cho bệnh nhân đái tháo đường dễ bị đột quỵ gấp 2-6 lần và nguy cơ này tăng lên ở những người trẻ tuổi và bệnh nhân tăng huyết áp và các biến chứng ở các mạch máu khác.
Đột quỵ còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng thiếu máu và oxy cung cấp đến các tế bào não. Nó xảy ra khi mạch máu não bị vỡ là xuất huyết não hoặc tắc nghẽn là nhồi máu não.
Ngoài ra người bệnh tiểu đường cũng có các yếu tố nguy cơ khác gây đột quỵ như: huyết áp cao, béo phì, rối loạn lipid máu, tiền sử bệnh tim mạch, rối loạn đông máu, tiền căn gia đình có người bị đột quỵ, người hút thuốc lá… càng cần tầm soát bệnh chặt chẽ hơn.
Bác sĩ Thùy Ngân cho biết để giảm nguy cơ đột quỵ ngoài kiểm soát bệnh tiểu đường còn phải duy trì lối sống lành mạnh như: Chế độ ăn hợp lý, tốt nhất chỉ nên ăn 3 bữa chính, có thể ăn thêm các bữa phụ nếu thấy đói, nên chọn tinh bột không qua tinh chế nhiều, ăn nhiều chất xơ, giảm lượng muối ăn trong ngày, uống đủ nước, hạn chế thức ăn nhanh và đồ chế biến sẵn làm tăng axit bão hòa (mỡ xấu), tập thể dục.
Tuy nhiên, bác sĩ Thùy Ngân cảnh tỉnh nếu chỉ tập thể dục thường xuyên vẫn có thể bị bệnh tiểu đường, vậy để phòng bệnh tiểu đường không chỉ phụ thuộc vào vận động còn phải chú ý đến chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát cân nặng. Nhiều bệnh nhân tiểu đường chỉ được phát hiện bệnh khi có biến chứng nặng phải vào cấp cứu. Do đó, cần khám sức khỏe định kỳ thường xuyên để giúp tầm soát và phát hiện sớm bệnh tiểu đường tránh các nguy cơ biến chứng, trong đó có đột quỵ.
BOX:
Bác sĩ Nguyễn Hoàng Khương hướng dẫn người dân nhận biết các dấu hiệu phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ bằng quy tắc “FAST”:
F (face): Khuôn mặt mất cân đối, yếu liệt mặt, một bên mặt bị chảy xệ, cười méo mó. Để nhận diện, bác sĩ hay người nhà có thể bảo bệnh nhân cười và quan sát.
A (arm): Cử động khó khăn hoặc không thể cử động tay chân, yếu liệt một bên cơ thể. Khi giơ tay lên, nếu hai tay không thể nâng qua đầu cùng lúc thì có khả năng người đó bị đột quỵ.
S (speech): Giọng nói bị thay đổi, nói ngọng, dính chữ những câu đơn giản.
T (time): Khi một người có những triệu chứng trên rất có thể họ đã bị đột quỵ, vì vậy hãy gọi ngay cấp cứu (115) hoặc đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất có khả năng điều trị bằng phương tiện phù hợp.
Comments are closed.